MESOPOTAMIA

KOKAPENA ETA MOMENTU GARRANTZITSUENAK

Mesopotamiak “ibaien arteko lurra” esan nahi du, eta Ekialde Ertainean kokatzen da, Tigris eta Eufrates ibaien artean hain zuzen ere.

Bertan, historiako lehenengo zibilizazioa garatu zelan esan ohi dute zenbait ebidentziek, baina egoera hartan, gertatutako borroken ondorioz, ez zuten bilkaera ekonomiko ez kulturalik izan.

Argazkian ikusten den moduan, Mesopotamia bi eskualde nagusitan banatzen da: Goi-Mesopotamia/Asia (asiriarrak) edo Behe-Mesopotamia (sumertarrak).

Garai batean, sumertarrak izan ziren boteretsuenak, K.a. III. milurtekoan. Hauen gizartean independientea izan zen, eta honek hiri-estatuetan bizi izatera eraman zituen. Hiri-estatu nagusienak Ur, Uruk, Nippur eta Lagash izan ziren.

Urtean aurrera joan ziren heinean, K.a 2300 urtean, Akkadeko Sargon erregeak sumertarren hiri hauek bere indarrekin berenganatu zituen eta Akadiar Inperioa sortu zuen. Hammurabi erregearen papera ere aipatzeko da, errege honen izan zuen boterearen ondorioz, botere guztia Babilonia hirira pasatu zelako.

Nabukodonosor II erregeak, Asiriar Inperioa erori eta gero, mesopotamiar zibilizazo eta botere guztiak bere gain hartu zituen.

K.a VI.mendean, persiarrek izan zuten papera izanda, Asiria eta Kaldearen boterea hartu zuten eta mesopotamiar zibilizazioaren amaiera suposatu zuen.

AURKIKUNTZAK

1.  IDAZKERA: Buztinezko oholen gainean hasi ziren lehenengo idatziak egiten eta hauek administrazio eta kometzial lanetan zebiltzatenek erabili zuten lehenengo. Urteak aurrera joan    ziren heinean, idazkerarekin batera literatura jaio zen.

2.     GURPILA: Garai hartako merkantzia eta borroketarako erabili izan zen.

3.     GOLDEA: Hazia moldatu ahal izateko erabili zen.

4. ASTRONOMIA ETA METODOLOGIA: Egutegia sortu zen etorkizunean pentsatu ahal izateko.  Apurka-apurka zentzu erlijiosoa hartu zuen.

5.   MATEMATIKA ETA GEOMETRIA: Lurra nola banatuta zegoen pentsatzen hasi zirenean sortu  ziren.

6. SISTEMA HIRUROGEITARRA: Egutegiekin batera, orduak garrantzia hartu zuen, 60 zenbakia oinarria izanik.

7.      LEGEAK: Hammurabi erregearen agintearen ondoren, lehenengo lege kodea egin zen.

GIZARTEA

Gizartearen lana Mesopotamian, nekazaritzan oinarritu zen. Tigris eta Eufrates ibaiak ondoan izateak garrantzia handia izan zuen gizartearen bizi-estiloan. Presa eta ubideak eraiki zituzten lan hau aurrera eraman ahal izateko.

Eguneroko bizitza tenpluarean inguruan igarotzen zuten. Zentzu erlijiosoa izaten zuten tenplu hauek, eta sarri askotan, jainko batzuen izenean eginda zeuden.

Baina, tenpluak jauregi izatera pasatu ziren, zeregin eta esanahia mantenduz.

Tenpluen barruan lan desberdinak eramaten ziren aurrera: mezulariak, idazkariak, eta kontalariak esate baterako. Nekazariek egiten zuten lanagatik soldata bat jasotzen zuten. Nekazari hauek ere, artisau lanetan ere aritzen ziren.